Cẩm Nang Du Lịch Nhật Bản Theo Mùa Cho Du Khách Việt Nam Lần Đầu

1. Lịch sử và Văn hóa Nhật Bản

Lịch sử tóm tắt

Lịch sử Nhật Bản trải dài hàng ngàn năm, từ thời kỳ Jomon cổ đại với những dấu tích khảo cổ quý giá, đến thời kỳ Heian rực rỡ với sự phát triển đỉnh cao của văn hóa quý tộc, thơ ca và nghệ thuật. Sau đó là thời kỳ Samurai thống trị kéo dài hàng thế kỷ, định hình nên tinh thần võ sĩ đạo và nhiều giá trị văn hóa sâu sắc. Quá trình hiện đại hóa thần tốc dưới thời Minh Trị vào cuối thế kỷ 19 đã biến Nhật Bản thành một cường quốc. Trải qua nhiều biến động lịch sử, Nhật Bản vẫn luôn giữ vững bản sắc văn hóa độc đáo của mình, thể hiện qua kiến trúc, nghệ thuật, phong tục và lối sống của người dân.

Chuẩn mực văn hóa và phong tục

• Chào hỏi: Người Nhật thường cúi đầu khi chào hỏi. Độ sâu của cúi đầu thể hiện sự tôn trọng, từ cúi đầu nhẹ khi gặp người ngang hàng đến cúi sâu khi thể hiện sự kính trọng với người lớn tuổi hoặc cấp trên. Du khách có thể cúi đầu nhẹ hoặc gật đầu để đáp lại.
• Tháo giày: Luôn tháo giày khi vào nhà riêng, đền chùa, ryokan (nhà trọ truyền thống), và một số nhà hàng. Thường có dép đi trong nhà được cung cấp để bạn sử dụng. Đây là một phong tục quan trọng thể hiện sự sạch sẽ và tôn trọng không gian.
• Ăn uống: Không cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm, vì điều này tượng trưng cho tang lễ. Không dùng đũa chuyền thức ăn cho người khác. Húp mì tạo tiếng kêu được coi là thể hiện sự ngon miệng và tôn trọng người nấu.
• Nhận/Tặng quà: Luôn dùng hai tay khi nhận hoặc tặng quà, danh thiếp. Hành động này thể hiện sự trân trọng và lịch sự.
• Trật tự và sạch sẽ: Người Nhật rất coi trọng sự sạch sẽ và trật tự ở nơi công cộng. Hạn chế xả rác, hãy giữ rác và vứt tại khách sạn hoặc các cửa hàng tiện lợi. Xếp hàng kiên nhẫn và không chen lấn là điều được đánh giá cao.
• Tiền boa: Không có văn hóa tiền boa ở Nhật Bản. Việc cho tiền boa có thể bị coi là thô lỗ hoặc gây khó xử cho người nhận.

Các câu giao tiếp cơ bản

Học một vài câu giao tiếp cơ bản sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong chuyến đi:

• Xin chào: Konnichiwa (こんにちは)
• Cảm ơn: Arigato gozaimasu (ありがとうございます)
• Xin lỗi: Sumimasen (すみません) (cũng có nghĩa là 'xin phép' hoặc 'làm ơn')
• Vâng/Không: Hai (はい) / Iie (いいえ)
• Tôi không hiểu: Wakarimasen (わかりません)
• Ngôn ngữ Việt Nam: Betonamugo (ベトナム語)

2. Các điểm tham quan & Hoạt động hàng đầu theo mùa

Nhật Bản mỗi mùa lại mang một vẻ đẹp riêng, phù hợp với những trải nghiệm khác nhau. Dưới đây là các gợi ý dựa trên thời điểm hiện tại và các mùa trong năm.

Thời điểm tốt nhất để ghé thăm

• Mùa Xuân (Tháng 3 - Tháng 5):
  • Đặc điểm: Thời tiết mát mẻ, dễ chịu, là mùa hoa anh đào (Sakura) nở rộ khắp cả nước. Đây là cảnh tượng thiên nhiên tuyệt đẹp và là điểm nhấn lớn nhất thu hút du khách.
  • Hoạt động: Ngắm hoa anh đào tại các công viên như Ueno ở Tokyo, sông Philosopher's Path ở Kyoto; tham gia các lễ hội Hanami (ngắm hoa) sôi động.
  • Lưu ý: Đây là mùa cao điểm du lịch, giá cả dịch vụ như vé máy bay và khách sạn có thể cao hơn rất nhiều. Bạn cần đặt trước rất sớm, có thể là từ cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025 cho chuyến đi mùa xuân năm 2026.
• Mùa Hè (Tháng 6 - Tháng 8):
  • Đặc điểm: Nóng và ẩm, đặc biệt vào tháng 7-8. Tháng 6 là mùa mưa (Tsuyu) ở nhiều vùng.
  • Hoạt động: Tham gia các lễ hội mùa hè (Matsuri) truyền thống đầy màu sắc, ngắm pháo hoa rực rỡ trên sông Sumida ở Tokyo, leo núi Phú Sĩ (chỉ mở cửa vào tháng 7-8), đi biển ở Okinawa.
  • Lưu ý: Cần chuẩn bị quần áo thoáng mát, kem chống nắng, ô/dù. Đặt phòng có điều hòa nhiệt độ là ưu tiên hàng đầu.
• Mùa Thu (Tháng 9 - Tháng 11):
  • Đặc điểm: Thời tiết mát mẻ, dễ chịu, là mùa lá đỏ (Momiji) tuyệt đẹp. Cảnh sắc thiên nhiên chuyển mình với những gam màu vàng, cam, đỏ rực rỡ.
  • Hoạt động: Ngắm lá đỏ tại Kyoto (chùa Kiyomizu-dera, Arashiyama), Nikko, Hakone. Đi bộ đường dài và tham gia các lễ hội mùa thu. Hiện tại là tháng 10 năm 2025, bạn đang ở thời điểm lý tưởng nhất để chiêm ngưỡng vẻ đẹp này.
  • Lưu ý: Cũng là mùa cao điểm du lịch, đặc biệt vào tháng 10-11. Nên đặt trước dịch vụ lưu trú và di chuyển để tránh tình trạng hết phòng hoặc giá cao.
• Mùa Đông (Tháng 12 - Tháng 2):
  • Đặc điểm: Lạnh, có tuyết ở nhiều vùng, đặc biệt là phía Bắc (Hokkaido) và các vùng núi.
  • Hoạt động: Trượt tuyết/trượt ván tại Hokkaido hoặc Nagano, tắm Onsen (suối nước nóng) thư giãn giữa khung cảnh tuyết rơi, ngắm cảnh tuyết phủ trắng xóa tại làng cổ Shirakawa-go, tham gia lễ hội tuyết Sapporo (tháng 2 năm 2026).
  • Lưu ý: Cần chuẩn bị quần áo ấm áp đầy đủ. Một số điểm tham quan có thể đóng cửa hoặc có giờ hoạt động giới hạn do thời tiết.

Các điểm tham quan chính

• Tokyo: Du lịch Nhật Bản không thể bỏ qua thủ đô sôi động này. Tháp Tokyo/Skytree để ngắm toàn cảnh thành phố, khu phố Shibuya/Shinjuku trải nghiệm sự sầm uất, thời trang, giải trí về đêm. Đền Senso-ji (Asakusa) là ngôi đền cổ nhất Tokyo, nơi bạn có thể khám phá văn hóa truyền thống. Hoàng cung Tokyo với khu vườn phía Đông và kiến trúc lịch sử. Bảo tàng Ghibli (Mitaka) dành cho fan của Studio Ghibli (cần đặt vé trước rất lâu).
• Kyoto: Chùa Vàng Kinkaku-ji lấp lánh, biểu tượng của Kyoto. Chùa Thanh Thủy Kiyomizu-dera trên sườn núi với ban công gỗ độc đáo. Rừng tre Arashiyama mang đến không gian xanh mát, huyền ảo. Khu phố Gion để khám phá khu geisha truyền thống, có thể gặp geiko/maiko. Đền Fushimi Inari Taisha với hàng ngàn cổng torii màu đỏ cam nổi tiếng.
• Osaka: Lâu đài Osaka là biểu tượng lịch sử. Dotonbori là khu phố ăn uống, giải trí sầm uất với biển hiệu neon rực rỡ. Universal Studios Japan là công viên giải trí nổi tiếng (có khu Harry Potter).
• Núi Phú Sĩ & Hakone: Núi Phú Sĩ là biểu tượng của Nhật Bản, có thể ngắm cảnh từ xa hoặc leo núi (mùa hè). Hồ Ashi (Hakone) để đi thuyền ngắm cảnh, tham quan đền Hakone Shrine. Thung lũng Owakudani thưởng thức trứng đen luộc từ suối nước nóng.

Các hoạt động theo thể loại

• Văn hóa: Tham gia trà đạo, mặc kimono, học làm sushi, xem đấu vật Sumo (theo mùa).
• Thiên nhiên & Thư giãn: Tắm Onsen (suối nước nóng), đi bộ đường dài, ngắm hoa anh đào/lá đỏ.
• Giải trí & Hiện đại: Tham quan khu Akihabara (Tokyo) cho fan anime/manga, trải nghiệm các quán cà phê chủ đề.
• Gia đình: Công viên giải trí (Disneyland, Universal Studios), thủy cung, sở thú.

3. Ẩm thực và Hậu cần cho chuyến đi

Tổng quan về ẩm thực địa phương

Ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng thế giới với sự tinh tế, chú trọng nguyên liệu tươi ngon và cách trình bày đẹp mắt. Các món ăn thường có hương vị thanh đạm, cân bằng, sử dụng nhiều hải sản, rau củ và gạo. Mỗi món ăn không chỉ là hương vị mà còn là một tác phẩm nghệ thuật.

Các món ăn nhất định phải thử

• Sushi & Sashimi: Món ăn biểu tượng của Nhật Bản, thưởng thức hải sản tươi sống.
• Ramen: Mì nước với nhiều loại nước dùng (tonkotsu, shoyu, miso) và topping đa dạng.
• Udon & Soba: Các loại mì khác với sợi dày (udon) hoặc sợi kiều mạch (soba), có thể ăn nóng hoặc lạnh.
• Tempura: Hải sản và rau củ được tẩm bột chiên giòn.
• Takoyaki: Bánh bạch tuộc viên nướng, đặc sản của Osaka.
• Okonomiyaki: Bánh xèo Nhật Bản, có nhiều biến thể tùy vùng.
• Katsudon/Donburi: Cơm bát với các loại topping như thịt heo chiên xù (katsu) hoặc hải sản.
• Matcha: Trà xanh truyền thống, có trong nhiều món tráng miệng và đồ uống.
• Sake: Rượu gạo truyền thống của Nhật Bản.

Gợi ý trải nghiệm ăn uống

• Izakaya: Quán nhậu kiểu Nhật, nơi bạn có thể thưởng thức nhiều món ăn nhỏ và đồ uống.
• Quán ăn đường phố: Đặc biệt ở Osaka (Dotonbori), thưởng thức takoyaki, okonomiyaki, kushikatsu.
• Nhà hàng Sushi/Ramen: Trải nghiệm các nhà hàng chuyên món, có thể ngồi tại quầy bar để xem đầu bếp chế biến.
• Ryokan: Nhiều ryokan cung cấp bữa tối Kaiseki truyền thống, một trải nghiệm ẩm thực cao cấp.

Di chuyển đến và đi lại

• Đến Nhật Bản: Các sân bay quốc tế chính là Narita (NRT) và Haneda (HND) ở Tokyo, Kansai (KIX) ở Osaka. Có nhiều chuyến bay thẳng từ Việt Nam. Bạn có thể tìm kiếm vé máy bay phù hợp với lịch trình của mình.
• Đi lại trong Nhật Bản:
  • JR Pass (Japan Rail Pass): Thẻ tàu hỏa dành cho du khách nước ngoài, cho phép đi lại không giới hạn trên hầu hết các tuyến tàu JR (bao gồm Shinkansen - tàu cao tốc) trong một khoảng thời gian nhất định (7, 14, 21 ngày). Cần mua trước khi đến Nhật Bản.
  • Tàu điện ngầm/Tàu hỏa: Hệ thống giao thông công cộng ở các thành phố lớn rất hiệu quả và đúng giờ. Sử dụng thẻ IC (Suica, Pasmo) để thanh toán tiện lợi.
  • Xe buýt: Phù hợp cho các tuyến đường ngắn hoặc đến các khu vực không có tàu điện.
  • Taxi: Đắt đỏ, chỉ nên sử dụng khi cần thiết hoặc đi vào ban đêm.

Chỗ ở

• Khách sạn: Đa dạng từ khách sạn kinh doanh (business hotels) tiện nghi, hiện đại đến các khách sạn sang trọng.
• Ryokan: Nhà trọ truyền thống Nhật Bản, mang đến trải nghiệm văn hóa độc đáo với phòng tatami, futon và bữa ăn truyền thống (thường có onsen).
• Hostel/Guesthouse: Lựa chọn tiết kiệm cho du khách ba lô, có phòng dorm hoặc phòng riêng nhỏ.
• Khách sạn con nhộng (Capsule Hotel): Trải nghiệm độc đáo, tiết kiệm chi phí, phù hợp cho một đêm nghỉ ngắn.
• Khu vực nên ở:
  • Tokyo: Shinjuku, Shibuya, Ginza (sang trọng), Asakusa (truyền thống).
  • Kyoto: Gion, Kawaramachi, Ga Kyoto.
  • Osaka: Namba, Umeda.

Ngân sách

Các mức ngân sách dưới đây chưa bao gồm vé máy bay quốc tế.

• Ngân sách tiết kiệm (khoảng 1.500.000 - 2.500.000 VNĐ/ngày):
  • Chỗ ở: Hostel, guesthouse, khách sạn con nhộng.
  • Ăn uống: Cửa hàng tiện lợi (combini), siêu thị, quán ăn bình dân, mì ramen, donburi.
  • Di chuyển: JR Pass (nếu đi nhiều thành phố), thẻ IC, đi bộ.
  • Hoạt động: Tham quan miễn phí, công viên, đền chùa.
• Ngân sách tầm trung (khoảng 2.500.000 - 4.500.000 VNĐ/ngày):
  • Chỗ ở: Khách sạn 3-4 sao, ryokan vừa phải.
  • Ăn uống: Nhà hàng tầm trung, izakaya, trải nghiệm một vài bữa ăn đặc biệt.
  • Di chuyển: JR Pass, tàu điện, thỉnh thoảng taxi.
  • Hoạt động: Vé vào cửa các điểm tham quan, một số tour nhỏ.
• Ngân sách cao cấp (từ 4.500.000 VNĐ/ngày trở lên):
  • Chỗ ở: Khách sạn 5 sao, ryokan sang trọng.
  • Ăn uống: Nhà hàng cao cấp, Michelin-starred, bữa ăn kaiseki.
  • Di chuyển: Taxi thường xuyên, thuê xe riêng (có tài xế).
  • Hoạt động: Tour riêng, trải nghiệm văn hóa độc đáo, mua sắm cao cấp.